مقالات

در شرایط اقلیمی خشک و بیابانی، که فرسایش بادی یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای منابع خاک به‌شمار می‌رود، استفاده از مالچ نفتی به‌عنوان راهکاری عملی و اثربخش مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعه‌ای که در منطقه دشت عبود، دهلران انجام شد، مشخص گردید که مالچ نفتی می‌تواند به‌طور قابل توجهی سرعت آستانه‌ی فرسایش بادی را افزایش دهد و از این طریق، پایداری سطح خاک را تضمین کند. علاوه بر این، کاربرد مالچ باعث کاهش تبخیر و حفظ رطوبت در لایه‌های سطحی خاک شد که این موضوع نقش مهمی در ایجاد شرایط مساعد برای رشد و بازگشت پوشش گیاهی طبیعی دارد. بررسی‌های انجام‌شده نشان داد که مالچ‌پاشی، نه‌تنها موجب بروز تغییرات نامطلوب در خصوصیات شیمیایی خاک نمی‌شود، بلکه با کنترل دما و رطوبت، زمینه‌ای مناسب برای بهبود کیفیت خاک نیز فراهم می‌سازد. در این مطالعه، مقدار بهینه برای پاشش مالچ ۷ تن در هر هکتار تعیین شد که توانست در برابر بیشترین سرعت باد منطقه مقاومت لازم را ایجاد کند. بنابراین، نتایج به‌دست‌آمده به‌روشنی نشان می‌دهد که مالچ‌پاشی نفتی، راه‌حلی سریع، علمی و قابل اتکا برای مهار فرسایش بادی و بازسازی اکوسیستم‌های آسیب‌دیده در مناطق بیابانی کشور است.

در این مطالعه، تأثیر ۵۰ سال اقدامات تثبیت زیستی و مالچ‌پاشی نفتی (PM-BF) بر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و کانی‌شناسی تپه‌های شنی در استان خوزستان بررسی شده است. داده‌ها از مناطقی با ۵، ۲۰ و ۴۰ سال سابقه PM-BF و منطقه شاهد بدون مداخله جمع‌آوری شده‌اند. نتایج نشان داد که این اقدامات موجب افزایش پوشش گیاهی، تثبیت ذرات ریز خاک، افزایش مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، رسانایی الکتریکی و درصد رس شدند. همچنین، میزان فلزات سنگین مانند نیکل، سرب و کادمیوم در مناطق با سابقه کمتر مالچ‌پاشی بیشتر بود، اما با گذشت زمان به دلیل آبشویی، این فلزات کاهش یافتند. همچنین، کانی‌های رسی نظیر پالیگورسکیت و اسمکتیت در اثر رسوب گردوغبار و فرآیندهای شیمیایی افزایش یافتند. این پژوهش بیان می‌کند که گرچه تثبیت تپه‌های شنی با مالچ نفتی بهبود اکوسیستم را به همراه دارد، اما نگرانی‌هایی درباره تجمع فلزات سنگین در استفاده‌های کشاورزی و زیست‌محیطی وجود دارد.

بانک بذر خاک (SSB) یک ذخیره ارزشمند از بذرها در خاک است که برای حفظ و استقرار پوشش گیاهی در شرایط نامساعد محیطی اهمیت ویژه‌ای دارد. با این حال، اطلاعات محدودی در مورد تأثیر روش‌های احیایی بر بانک بذر خاک، به ویژه در اکوسیستم‌های خشک، وجود دارد. این مطالعه اثرات مالچ نفتی (۱ و ۳ سال پس از استفاده) و جنگل‌کاری (۱۵ ساله) را بر تنوع و ترکیب بانک بذر خاک و پوشش گیاهی زنده (AGV) در مقایسه با مناطق بدون احیا بررسی می‌کند. نتایج نشان داد که غنای گونه‌ای در منطقه مطالعه‌شده پایین است (۳۶ گونه از ۱۶ خانواده) و سهم بانک بذر خاک کمتر از پوشش گیاهی زنده است (۱۱ و ۳۴ گونه به ترتیب). بیشترین تعداد گونه‌های منحصربه‌فرد در تیمار جنگل‌کاری مشاهده شد، در حالی که کمترین میزان در تیمار یک‌ساله مالچ نفتی دیده شد. تجزیه و تحلیل شاخص‌های تنوع نشان داد که بیشترین مقدار تنوع در تیمار جنگل‌کاری و مالچ‌پاشی سه‌ساله رخ داده است. بررسی چگالی بذر نشان داد که منطقه جنگل‌کاری دارای بیشترین چگالی بذر در مقایسه با سایر مناطق بود. همچنین، آنالیز ترکیب پوشش گیاهی نشان داد که تیمار جنگل‌کاری بیشترین تفاوت را با سایر تیمارها دارد، در حالی که تیمار مالچ‌پاشی سه‌ساله بیشترین شباهت را با آن داشت. این یافته‌ها نشان می‌دهند که تأثیرات مالچ نفتی در کوتاه‌مدت ممکن است منفی باشد، اما در طول زمان، اثرات مثبت آن افزایش می‌یابد. در نتیجه، استفاده از مالچ نفتی همراه با جنگل‌کاری می‌تواند به بهبود تنوع و ترکیب پوشش گیاهی زنده و بانک بذر خاک کمک کند.

بررسی اثر مالچ نفتی روی جوانه زنی بذر و استقرار نهال و قلمه همواره یکی از سوالاتی است که استفاده از مالچ نفتی به دنبال داشته است. هدف این تحقیق بررسی میزان کارایی پلیمر پلی لاتیس در جوانه زنی بذر و استقرار گیاهان و مقایسه آن با مالچ نفتی بود. بدین منظور طرح در دو فاز گلخانه ای و صحرایی انجام شد. در بخش آزمایش¬های گلخانه ای، اثر این پلیمر در مقایسه با مالچ نفتی در جوانه زنی و استقرار بذر تاغ در قالب یک طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار (مالچ نفتی, محلول پلی لاتیس با آب, مخلوط پلی لاتیس - شن و شاهد) در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. سه هفته بعد از کاشت, کمترین میزان سبز شدن مربوط به تیمار مخلوط پلی لاتیس - شن (دوغ آب به ضخامت 2 تا 3 میلیمتر) و بیشینه تعداد سبز شدن مربوط به تیمار مالچ نفتی بود. در عين حال ، اثر پلي¬لاتيس در آزمـايش ميـداني اخـتلاف معني¬داري با مالچ نفتي در استقرار نهال و قلمه كاشته شده نشـان نــداد در حـاليكــه نتـايج ميـانگين صـفات مــورد اندازه¬گيري نشان مي¬دهد كه درصد استقرار نهال و قلمه به طور قابل ملاحظه¬اي در تيمـار مـالچ نفتـي بـالاتر از بقيـه تيمارها مي¬باشد كه علت آن را ميتـوان بـه تثبيـت بهتـر عرصه توسط مالچ نفتي نسبت داد .

این مقاله به بررسی تأثیر مالچ‌پاشی با مواد نفتی بر کیفیت آب می‌پردازد. مالچ نفتی که از فرآورده‌های سنگین نفتی تشکیل شده است، ممکن است با ورود به منابع آبی باعث آلودگی آب به عناصر سنگین و هیدروکربن‌ها شود. در این تحقیق، نمونه‌های مالچ نفتی در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت از مناطق مختلف استان خوزستان و همچنین نمونه‌ای از مالچ نفتی پالایشگاه آبادان در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مالچ نفتی تأثیر معناداری بر افزایش آلودگی آب از نظر عناصر سنگین ندارد و میزان هیدروکربن‌های بررسی شده نیز کمتر از حد مجاز بود.

این مقاله به بررسی تأثیر مالچ پاشی نفتی بر پوشش گیاهی و خاک ماسه‌زارهای صمدآباد در شهرستان سرخس استان خراسان رضوی می‌پردازد. مالچ پاشی نفتی به عنوان یکی از روش‌های رایج برای تثبیت ماسه‌های روان در ایران استفاده می‌شود، اما تأثیرات آن بر پوشش گیاهی و خاک کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی و خاک در دو منطقه تحت مالچ پاشی و شاهد انجام شد. نتایج نشان داد که اگرچه درصد پوشش تاجی کل و تراکم گونه‌های غالب مانند Astragalus squarosus و Convolvolus hamadae در منطقه مالچ پاشی تفاوت معنی‌داری با منطقه شاهد نداشت، اما حجم کل و حجم زنده گیاهان در منطقه مالچ پاشی به طور معنی‌داری افزایش یافته است. همچنین، میزان ماده آلی خاک در عمق ۲۰-۸۰ سانتی‌متری در منطقه مالچ پاشی به طور معنی‌داری بیشتر از منطقه شاهد بود. این نتایج نشان می‌دهد که مالچ نفتی می‌تواند شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم کند و باعث افزایش ماده آلی خاک شود.

مالچ پاشی به عنوان یک روش مؤثر برای تثبیت تپه‌های ماسه‌ای و کمک به موفقیت پروژه‌های نهال‌کاری و بیابان‌زدایی شناخته می‌شود. مالچ نفتی با افزودن مواد معدنی به خاک، کیفیت آن را بهبود می‌بخشد و با ایجاد حفره‌های بیشتر در خاک، نفوذپذیری و جذب آب را افزایش می‌دهد. این روش همچنین باعث حفظ رطوبت خاک شده و از تبخیر سریع آب جلوگیری می‌کند. مالچ نفتی با ایجاد یک لایه چسبنده روی خاک، حرکت تپه‌های ماسه‌ای را متوقف کرده و شرایط را برای رشد گیاهان فراهم می‌کند. علاوه بر این، مالچ پاشی دمای خاک را تثبیت کرده و از یخ‌زدگی دانه‌های گیاهان در زمستان جلوگیری می‌کند. این مقاله به بررسی تأثیرات مثبت مالچ نفتی بر کیفیت خاک، رشد گیاهان و تثبیت شن‌های روان

این مقاله به مقایسه تأثیر استفاده از مواد جاذب رطوبت و مالچ‌های غیر نفتی با مالچ‌های نفتی بر جوانه‌زنی گیاهان و تثبیت شن‌های روان می‌پردازد. در مناطق بیابانی ایران، خشکی و شرایط سخت محیطی باعث شده است که استفاده از مالچ‌های نفتی به عنوان یک روش متداول برای تثبیت شن‌های روان مورد استفاده قرار گیرد، هرچند این روش با انتقاداتی همراه بوده است.

در این تحقیق، تأثیر مالچ‌های نفتی در مقایسه با مالچ‌های غیر نفتی (مانند مالچ چینی ساخته شده از مواد پلاستیکی بازیافتی) و مواد جاذب رطوبت (از بلژیک و فرانسه) بر جوانه‌زنی بذرهای چهار گونه گیاهی (Calligonum comosum, Cyperus conglomeratus, Smirnovia iranica, Haloxylon aphyllum) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مالچ نفتی در سطوح ۱% و ۵% تأثیر معناداری بر جوانه‌زنی داشته و نسبت به سایر روش‌ها ارجحیت دارد. این ارجحیت به دلیل مقاومت مالچ نفتی در برابر بادهای منطقه است که جابجایی بذرها را به حداقل می‌رساند.

در این مطالعه، از طرح آماری اسپلیت پلات استفاده شد و داده‌ها با نرم‌افزار SAS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مالچ نفتی بهترین گزینه برای بسترسازی جوانه‌زنی در شرایط طبیعی منطقه (با توجه به میزان بارندگی و وزش باد) است. همچنین، بذرهای تاغ و اسکمبیل بیشترین تأثیر را در جوانه‌زنی داشتند.

پیشنهادات این تحقیق شامل بررسی بیشتر تأثیر مواد جاذب رطوبت در استقرار نهال‌های گلدانی، افزایش غلظت مالچ چینی برای بهبود کارایی آن، و مستندسازی تأثیر مالچ نفتی در مرحله استقرار بذرها است.

 

مطالعه کامل مقاله مقایسه تأثیر استفاده از مواد جاذب رطوبت و مالچ‌های غیر نفتی با مالچ‌های نفتی بر جوانه‌زنی گیاهان و تثبیت شن‌های روان👈🏻

شماره نوامبر ۱۹۷۹ نشنال جئوگرافیک به بررسی بیابان‌ها، تغییرات اقلیمی، اکوسیستم‌های منحصربه‌فرد و چالش‌های محیط‌زیستی می‌پردازد. این شماره همچنین شامل مقالاتی درباره فرهنگ‌های بومی، حیات‌وحش و اکتشافات علمی است.